Veiligheid draagt bij aan duurzaamheid

Helaas geen fictie maar realiteit. We zullen duurzamer moeten leven en de beschikbare grondstoffen duurzamer moeten inzetten. Het rapport van de VN onderstreepte dat in de zomer van 2021 keihard. Als we als samenleving nog willen dat onze kinderen en hun kinderen gebruik kunnen maken van onze aarde zullen we met elkaar duurzamer moeten leven. Het is nu eenmaal van belang dat we het gebruik en enkel gebukt van grondstoffen zoveel mogelijk beperken en dat we erop aan sturen om zo duurzaam mogelijk te ontwerpen. 

Cradle 2 Cradle

Daarnaast is natuurlijk het ideaal om geen afval meer te produceren maar de alle stoffen netjes weer hergebruikt kunnen worden. Zoals het C2C principe, het cradle to cradle principe van William McDonough and Michael Braungart. Zij hanteren dat het gebruikt van materialen na gebruik leidt tot voedingstoffen voor nieuwe producten. Op deze manier draagt elk onderdeel bij aan een volgend onderdeel in de keten, zodanig dat er geen afval ontstaat. Dat is natuurlijk het ideaalbeeld. Op dat punt zijn we echter nog niet. Maar het is natuurlijk wel belangrijk om hier rekening mee te houden daar waar mogelijk. 

Wetgeving draagt bij

Binnen het industrieel ontwerp wordt er al veel gedaan om duurzamer te ontwerpen. De wetgeving helpt hier ook direct al in mee (onder andere de verordeningen op gebied van Eco-design), maar het gebruik van schadelijke stoffen (ROHS) wordt beperkt (uitgesloten). Dat zijn natuurlijk al belangrijke stappen in een duurzaam ontwerp. Ook in de Machineverordening wordt aandacht geschonken aan het beperken van gebruik van grondstoffen, denk hierbij aan de ‘digitale gebruiksaanwijzing.’ Dit heeft natuurlijk te maken met de Europese Green Deal.

Veiligheid als bijdrage aan duurzaamheid

Veiligheid levert een belangrijke bijdrage aan duurzaamheid. Een veilige machine geeft de bediener een veilig gevoel en daarmee een goede omgeving om te kunnen werken. Dat maakt dat een machine niet zomaar aangepast hoeft te worden (veiligheidstechnisch) en mogelijk ook langer mee in gebruik mee kan gaan. Immers is een machine die gebruiksgemak voor laat gaan heeft niet snel een aanpassing nodig. Het gebruik van de machine (het bedoelde gebruik) is daarmee afgestemd op de gebruiker. Dit hangt heel erg nauw samen met het creëren van waarde (added value) van de machinefabrikant aan de machine.  Duurzaamheid en het creëren van de waarde van veiligheid passen hier daarom ook goed bij elkaar.

Simpel gesteld: Geen aanpassingen betekent geen gebruik van energie en daarmee de meest duurzame oplossing. Om veiligheid onderdeel te laten maken van een duurzame oplossing is het van belang om veiligheid mee te nemen in het ontwerpproces.

Duurzame bekabeling?

Veiligheid bestrijkt een breed spectrum van de interface met de bediener tot de afzekerking van de bekabeling. Een mogelijk voorbeeld van duurzaam gebruik kan het langer gebruiken van kabels zijn. Kabels zouden bijvoorbeeld kunnen worden hergebruikt in nieuwe situaties. In theorie kunnen kabels 50 jaar meegaan. Bij revisies of onderhoud worden vaak complete tracés verwijderd. Dat is niet alleen zonde van de kabels maar ook van al het werk (en de daarmee gemoeide kosten, mankracht). Uiteraard hangt de levensduur van een kabel af van meerdere factoren zoals blootstelling aan UV-straling, stroomsterkte en gekozen doorsnede. Wat zorgt voor opwarming en ook bij te kleine doorsnede een te snelle opwarming, zorgt op zijn beurt weer voor snellere degradatie. Daar zit natuurlijk een kostenaspect aan, een grotere doorsnede zorgt voor een duurdere kabel, vooral bij grote vermogens kan dit wel een goede reden tot juiste afweging zijn.

Duurzame pneumatiek

Het rendement van pneumatiek bedraagt ‘slechts’ 3%, daarentegen vormt elektrische opwekking een rendement van 80-85%. Doordat er een steeds beter scala aan elektrische aandrijvingen op de markt aanwezig is (bijvoorbeeld servo’s) kan het in somigge gevallen misschien best lonend zijn om bewegingen ‘elektrisch’ aan te drijven in plaats van pneumatisch. Natuurlijk is niet ieder circuit geschikt voor een elektrische aandrijving en vraagt de inbouwruimte bij bijvoorbeeld een servo een veel grotere ruimte. Van belang bij de afweging van elektrisch of pneumatisch zijn dat aspecten die daarmee goed afgewogen moeten worden.

Een ander punt ter overweging bij het gebruik van pneumatiek, is bijvoorbeeld een druk van 8 bar echt noodzakelijk? Of kan het mogelijk iets lager. Voordeel daarvan zou kunnen zijn besparing van opgewekte energie, maar ook direct een verlaging van de kracht en daarmee een ‘veiligere’ situatie?

Stap voor stap

Zo zijn dit slechts ‘enkele voorbeelden’ maar er zijn er natuurlijk meer te bedenken, zoals, reductie in gebruik van materiaal, andere soorten materiaal die minder belastend zijn voor het mileu, gebruik van nieuwe technieken. Het vergt meer van de ontwerper en mogelijk ook meer wat betreft investering om te komen tot een duurzamer ontwerp. Daarbij moet uiteraard worden gewogen wat het ‘waard’ is. Dat maakt dat duurzaam ontwerpen best lastig kan zijn. Vooral het besef en het proberen te zoeken naar aanpassingen is een juiste stap richting een betere toekomst.

Wij vinden het belangrijk om onze planeet leefbaar te houden voor onze kinderen, daarom hebben wij duurzaamheid opgenomen in onze visie.

Bron:

• Cradle 2 Cradle; William McDonough and Michael Braungart; 2002
• Een Europese Green Deal; Europese Commissie; 2021
• Vervang Pneumatische door elektrische apparaten; Stimular.nl
• Het zorgwekkende VN-klimaatrapport in zes vragen; AD.nl; 09-08-2021