Pictogrammen en kleuren, een statisch gegeven?
Gevaren van een product moeten zoveel mogelijk worden weggenomen aan de bron. Vervolgens moeten afschermingen en beveiligingen worden toegepast en als laatste stap, de instructies. Helderheid van die instructies vormen een belangrijke bijdrage aan de reductie van het risico.
Datum: 26 oktober 2020
Het spreekt natuurlijk voor zich dat hoe beter een gevaar zichtbaar en inzichtelijk is, hoe makkelijker iemand er op kan anticiperen. En daarmee kan vermijden dat een gevaar een risico gaat worden. Maar dat geldt niet altijd voor alle gevaren die we tegen kunnen komen. Een label of pictogram met de juiste kleurstelling kan hier een effectieve bijdrage in leveren. Het draait daarbij in eerste instantie niet alleen om het pictogram (wat helder moet zijn) maar ook om gebruik van de juiste kleur.
Signaal
Het juiste signaal afgeven, hangt samen met de ‘zwaarte’ van de boodschap. Van een simpele notificatie tot een ‘gevaar’ zitten een aantal gradaties. Deze gradaties hangen samen met de zwaarte van de boodschap die gegeven moet worden aan de gebruiker. Eigenlijk spreken die kleuren voor zich. Maar het is goed om het belang van de kleuren in te zien.
In de ISO 3864 serie wordt aandacht besteed aan onder andere de signaalkleuren, invullen van de soort bebording (onder andere waarschuwing, gebod) en aan hazard severity panels. Met name de hazard severity panels zijn interessant om een boodschap naast een pictogram snel en duidelijk over te brengen.
Hazard Severity Panel
Een hazard severity panel bestaat uit een combinatie van een signaalkleur met daarin het signaalwoord (zoals waarschuwing, gevaar) en daarnaast het pictogram (bliksemschicht) en een korte duidelijke tekst: ‘bijvoorbeeld: Levensgevaarlijk: Hoge spanning achter deze afscherming.’

Beoordeling, wanneer worden welke kleur en woord gebruikt?
In ANSI Z535 is een handig flow schema te vinden wat aangeeft wanneer welk woord en kleur op welk moment te hanteren. Dit schema komt helaas niet voor in NEN-ISO 3864-2. Het is echter wel een handig hulpmiddel om toe te passen.

De kleur blauw met ‘notice’ komt in NEN-ISO 3864 niet voor. Daar beginnen de kleuren vanaf geel (lichte verwonding), naar oranje (zware verwonding (zelfs dodelijk), maar lage waarschijnlijkheid) tot rood (zware verwonding, dodelijk, hoge waarschijnlijkheid).
Risicobeoordeling & Signaalkleur
Zo bepaalt uiteindelijk dus ook de risicobeoordeling welke signaalkleur er nodig is om een risico op een product snel en doeltreffend te duiden. Een kleur naast een pictogram kan een gebruiker snel laten weten hoe hij die betreffende zone moet benaderen. Daarmee vormt het aangeven door middel van een kleur een duidelijk hulpmiddel als verlengstuk van de risicoreductie.
Bron:
- ISO 3864-2:2016; Graphical symbols — Safety colours and safety signs — Part 2: Design principles for product safety labels; ISO.org
- Designing Effective Product Safety Labels: How to Convey Risk Severity Levels; Incompliancemag.com