De ‘last’ van bewijslast

Wie schrijft die blijft, een spreekwoord wat al heel wat jaren meegaat. Echter vindt de ‘gemiddelde’ engineer het maar niets. Uiteraard zijn er ook engineers die het wel doen en ook goed kunnen, maar van wat ik zie zijn die mensen zeldzaam. Bewijslast, alleen het woord kan al voor kriebels zorgen. Is het daadwerkelijk een een last of daadwerkelijk bewijs, ofwel bewijslast?!

Aansprakelijkheid

Aansprakelijkheid, het klinkt beladen. Dat is het natuurlijk ook, maar als we kijken naar de context dan zijn we altijd aansprakelijk voor onze eigen daden. Alles wat we doen kan leiden tot aansprakelijkheid. Van het rijden op de weg waarbij een snelheidsovertreding wordt gemaakt, tot het te laat betalen van een factuur. Daarvoor zijn we zelf aansprakelijk. Aansprakelijkheid is daarmee overal om ons heen. Zo is het ook bij het engineeren. Wat gemaakt en uitgedacht wordt, moet verantwoord worden.

‘Omgekeerde bewijslast’

De last die dat met zich meebrengt is dat er vastgelegd moet worden wat er gemaakt wordt en waarom bepaalde beslissingen gemaakt zijn. Misschien is soms nog wel beter om uit te leggen waarom een bepaalde voor de hand liggende beslissing anders heeft uitgepakt. De last die de engineer (en natuurlijk de fabrikant) met zich meedraagt, is dat een fabrikant zich moet verdedigen. Hij moet dit over het algemeen pas doen op het moment dat iemand een aanspraak doet op een fout in het product, waarbij die persoon schade heeft geleden. Ook wel bekend als de ‘omgekeerde bewijslast.’ Niet de persoon moet aantonen waarom hij schade lijdt, maar diegene die het product ontwerpt. Heel mooi principe, maar vergt discipline van de ontwerper in het vormen van het dossier.

Waarom wordt het dan als een enorme last ervaren? Ik ben zelf opgeleid als techneut en tijdens mijn studie werd er weinig aandacht aan het documenteren besteed. Later werd er bij projecten met name de functionele documentatie opgeleverd, zoals handleidingen en tekeningen. Maar de redenen om een bepaalde keuze te maken werd niet vastgelegd. Een engineer is er met name op gebrand om iets functionerend en afgeleverd te krijgen. Ook door tijdsdruk en budgetten wordt er beknibbeld op vastleggen en documenteren. Terwijl later het besef komt dat het goed onderbouwen en uitschrijven vaak 70/80% van een goed werkend product is.

Vanaf moment nul documenteren

Daar zit nu precies de crux. Om van de last af te komen en het bewijs op een deugdelijke manier op stellen is het het beste om goed het ontwerp op papier te zetten (ja……sorry). Bij dat ontwerp moeten ook de overwegingen op papier worden gezet. Dat is in het begin even wennen maar zal na verloop van tijd als natuurlijk gaan voelen. Het grote voordeel is dat als er van begin af aan goed gedocumenteerd wordt, dit alle input levert. Ook voor onder andere de risicobeoordeling en de handleiding. De Machinerichtlijn hanteert een aparte bijlage met de input die in het dossier moet staan. Deze lijst vormt een goede checklist voor een volwaardig dossier. Combineer deze in een goed ontwerpproces en de (documentatie)last valt (langzaamaan) weg, het bewijs staat als een huis. Van een last naar sterke bewijslast.

Bron:

• Machinerichtlijn Bijlage VII, Het Technisch Dossier