Analoog of digitaal?

Vroeger was alles ‘beter.’ Dat wordt nog wel eens gezegd, maar vroeger was het vooral anders. Misschien in sommige opzichten beter, maar momenteel zijn er dingen weer beter dan vroeger. Veiligheid van machines is er zo een. Ook gebruiksaanwijzingen worden steeds beter en anders. Onder andere de vorm, die verandert, maar wat is er nu beter? Digitaal of analoog?

Duurzamer

We verduurzamen langzaam steeds meer.Dat is ook zeker wel nodig willen we de planeet leefbaar houden. Een van de zaken in de industrie is dat het papier langzaam aan verdwijnt en we steeds meer (ik zou zeggen gelukkig) digitaal doen. We verschuiven van analoge dossiers in kasten naar een plekje op de server. 

Schade?!

Dat die servers ook gevoelig zijn voor schade, is algemeen bekend. Maar over het algemeen zijn de servers veiliger dan de papieren stapel in de kast. Misschien wel een van de grote voordelen van digitale handleiding is dat deze makkelijk doorzoekbaar is. Waar je op een stuk papier lang moet zoeken, veel moet lezen, kun je digitaal zoeken op een trefwoord. Moet je natuurlijk wel het juiste trefwoord weten. Een ander nadeel is dat je een complete computer niet mee kunt nemen naar de machine. Ook een laptop leest lastig, zonder tafel. De oplossing daarvoor zou kunnen zijn gebruik te maken van een tablet.

Praktisch

Wat is nu praktisch? Bij nieuwe apparaten verdwijnt steeds meer de papieren handleiding. Er zit dan een ‘start gids’ bij waarmee het apparaat zo aangezet kan worden. De meest basale handelingen komen aan bod. Wil je meer weten dan word je verwezen naar een website of een online handleiding. Wat ik om me heen zie gebeuren is dat de jongere generatie bij een probleem snel naar hun telefoon grijpen om een oplossing te zoeken. Er wordt niet gedacht aan een papieren handleiding. Dat is logisch want de meeste apparatuur die ze gebruiken is dusdanig makkelijk in gebruik dat er geen handleiding nodig is.

Kracht van het ‘net’

Vaak heeft iemand die dezelfde problemen heeft gehad al een mooie oplossing online gezet. In de vorm van video op YouTube of op een forum. De Machinerichtlijn geeft aan dat er bij een machine een gebruiksaanwijzing aanwezig moet zijn. Het wordt echter in het midden gelaten of dit nu op papier of online (analoog of digitaal) mag zijn. Feitelijk gezien kan het dus allebei. De ‘gids voor toepassing’ geeft aan dat wanneer je als fabrikant kiest voor online variant je je klant daarover moet informeren. Het liefst nog voordat je de machine verkoopt.

Digitalisering

Langzaamaan transformeert de markt naar de digitale gebruiksaanwijzing. De tijd van papier ligt achter ons. Een set tekeningen blijft over het algemeen handig om een papier bij de installatie te hebben, maar een hele uitgebreide handleiding is niet altijd meer noodzakelijk. Het beperken tot een korte instructiekaart kan in veel gevallen al genoeg zijn.

Daarnaast worden de besturingssystemen en bijbehorende bediening ook steeds intelligenter. Hierbij kunnen de instructies zelfs in de bediening worden meegegeven. Waarom ook niet de instructie meegeven op het scherm zodat hij niet meer in de gebruiksaanwijzing hoeft? Misschien is dat wel de toekomst, alles online……Maar er zullen altijd een aantal waarschuwingen in een ‘papieren of digitale’ gebruiksaanwijzing moeten staan. Niet alles is online in de bediening mee te nemen.

ISO 20607 & Machinerichtlijn

Alhoewel de ISO 20607 aangeeft dat een elektronische vorm van een gebruiksaanwijzing een goede mogelijkheid betreft wordt daarin ook verwezen naar de geldende wet- en regelgeving. De Machinerichtlijn geeft in de gids voor toepassing aan dat over het algemeen een elektronische handleiding mogelijk is, mits de ‘health- and safety’ aspecten worden afgedekt met een ‘papieren’ bijsluiter.

Verder wordt geschreven dat het nog vaak gebruikelijk is om bij een machine ook een volledige papieren variant te bieden. De elektronische handleiding kan online worden geplaatst zodat deze gedownload kan worden en gemakkelijk worden opgeslagen.

Verordening Machines 2023/1230: Digitaal mag, maar let op!

In de verordening machines (artikel 10, lid 7) is de opening nu duidelijk, een gebruiksaanwijzing mag op digitaal. Er zijn echter wel een aantal voorwaarden verbonden aan het digitaal leveren van de gebruiksaanwijzing;

• De fabrikant moet aangeven hoe de GBA geraadpleegd kan worden (op de machine of verpakking)
• De GBA moet af te drukken zijn, te downloaden en op te slaan (zeker wanneer de gebruiksaanwijzing zich in de HMI van de machine bevindt)
• De GBA moet online toegankelijk zijn gedurende de verwachte levensduur en minimaal tien jaar na het in de handel is gebracht
• Als de gebruiker om een papieren variant vraagt verstrerkt de fabrikant deze binnen een maand kosteloos
• Bij gebruik door niet-professionele gebruikers (gebruiksgroep) dan dienen minimaal de veiligheidseisen op papier geleverd te worden

Verschenen in De Constructeur oktober 2019, update september 2023

Bron:

• Machinerichtlijn, bijlage I, artikel 1.7.4
• Gids voor toepassing van de Machinerichtlijn editie 2.2, artikel 255
• ISO 20607: artikel 7 ‘forms of publication’
• Verordening machines: artikel 10, lid 7, bijlage III, 1.7.4