2B Verklaring op een besturingskast?

Oktober 2023

Regelmatig wordt de vraag gesteld; Kan er een CE-markering of een verklaring van overeenstemming en dan specifiek, een 2B-verklaring op een besturingskast of schakelkast voor een machine worden gegeven?

Schakelkast of besturingskast

Wanneer hier gesproken wordt over een schakelkast of besturingskast, dan wordt hiermee de besturing genoemd die specifiek ontworpen en gebouwd wordt voor een specifieke machine. De besturing is daarmee nodig om de machine zelf (het werktuigbouwkundige deel) te kunnen laten functioneren. Simpel gezegd ‘de besturing kan niet zonder de machine en de machine kan niet zonder de besturing.’ Beide onderdelen zijn essentieel voor de werking van het geheel. 

Dedicated voor een machine 

De besturing wordt in dit geval niet separaat in de handel gebracht. Maar wordt direct met de machine meegeleverd naar de eindklant. Dit kan bijvoorbeeld een softwarebedrijf zijn welke een compleet besturing‘s paneel bouwt. Op dit paneel bevinden zich onder andere de automaten, de frequentieregelaar’s, de PLC, de veiligheidsrelais. Deze kast om samen met de bekabeling naar de sensoren in de machine vormt zich het ‘hart’ van de machine.

Verklaring

Regelmatig wordt er gevraagd om een CE-markering aan te brengen en om een verklaring van de overeenstemming (2B of 2A) mee te leveren. In deze situatie (besturingskast specifiek voor een machine) is dit niet mogelijk, betekent dat dan dat de ontwerper van deze kast nergens toe verplicht is? Nee uiteraard niet. Het is aan de ontwerper de juiste kast te bouwen volgens de juiste specificaties, de juiste normen te hanteren voor wat betreft de bouw en de componenten en de de juiste samenbouw te kunnen garanderen.

Geen Verklaring van overeenstemming

Er kan geen verklaring worden afgegeven op basis van de Machinerichtlijn of op basis van de Laagspanningsrichtlijn. Dit heeft te maken met het feit dat de besturing niet separaat in de handel wordt gebracht. Het paneel komt niet op de markt voordat het is samengevoegd met de machine. Op het moment dat het is samengevoegd, maakt onderdeel uit van de verklaring van overeenstemming van de totale machine.

De tweede reden is dat het product nog niet gereed is, het moet immers nog worden samengevoegd. Dit is in lijn met de vorige alinea, de kast is specifiek gebouwd voor een machine en wordt daarmee samengevoegd. Het is geen serie product, in die zin dat het op meerdere machines kan worden toegepast. De kast vervult als zelfstandige unit geen specifieke functie (een kast neergezet en voorzien van een voedingsspanning doet helaas niet zoveel).

Wat kan er nu wel?

Juridisch gezien heeft het aanbrengen van een CE markering en het leveren van een verklaring van overeenstemming (volgens de Machinerichtlijn) in deze situatie geen meerwaarde. Een zinvolle verklaring die geleverd zou kunnen worden is om een verklaring af te geven op basis van conformiteit met de normen die gebruikt zijn.

In basis is dit voor machines de IEC 60204-1 (Veiligheid van machines – Elektrische uitrusting van machines – Deel 1: Algemene eisen). Daarnaast kunnen ook aanvullende normen zijn toegepast, zoals bijvoorbeeld:

• ISO 13850: Noodstop
• ISO 13849-1 / IEC 62061: Betrouwbaarheid van het besturingssysteem (PL / SIL)
• Specifieke c-normen die mogelijk aanvullende eisen geven

Oplevering

Naast het leveren van de verklaring dient de ontwerper van de besturingskast ook de volgende documentatie (in een ’technisch dossier’) te leveren, zodat de machinebouwer deze op kan nemen in het technisch dossier van de machine:

• Gebruiksaanwijzing (brede zin):
  • Informatie over montage, installatie, transport en opslag
  • Hoe de beschermingsketen verbonden moet worden met omliggen vreemde geleidende delen
  • De werking van de besturing
  • Het onderhoud
  • Werking van de veiligheidsfuncties inclusief het behaalde Performance Level / Safety integrity level
• Elektrisch tekeningpakket
• Overzicht van de gebruikte componenten inclusief gebruikte kast;
• Gebruiksaanwijzingen van de componenten, inclusief de verklaringen van overeenstemming van die componenten;
• Een type plaatje op de besturing’s kast wat duidelijk refereert naar de documentatie.

Bron:

• FME; Leidraad voor CE-markering op schakel- en besturingskasten; 2018
• Gids voor toepassing van de Machinerichtlijn, editie 2.2; artikel 68
• IEC 60204-1:2018; 17: Technische documentatie

---